Τί είναι η Via ferrata

Via ferrata, ο ατσάλινος δρόμος

Σημαντικές στιγμές για την εξέλιξη της δραστηριότητας υπήρξαν οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι και κυρίως ο Α΄Π.Π.
Παράδοξο, αλλά εκτός από δυστυχίες, καταστροφές, απώλειες ανθρώπινων ψυχών, οι πόλεμοι μας έχουν κληρονομήσει και πολλά άλλα, και η Via ferrata είναι ένα από αυτά.

Οι Άλπεις ως ένα φυσικό σύνορο έπαιξαν σημαντικό ρόλο στις μάχες που δόθηκαν στον Α΄Π.Π. στην κεντρική Ευρώπη, φυσικά και οι Δολομίτες.
Μέρος τότε της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας, οι Δολομίτες υπήρξαν ένας σημαντικός ορεινός δρόμος επικοινωνίας μεταξύ των Ιταλικών και Αυστριακών δυνάμεων. Στην ανάγκη για ασφαλής προώθηση των στρατιωτών και του εξοπλισμού, ανάμεσα από απόκρημνα βράχια και δύσκολες καιρικές συνθήκες, τα ορεινά μονοπάτια εξοπλίστηκαν εν μέρη με σιδερένιες σκάλες και ατσάλινα σύρματα.
Αρκετά κομμάτια των μονοπατιών ήταν ήδη εξοπλισμένα, όπως θα δούμε παρακάτω, αλλά κυρίως με σχοινιά. Τότε, κατά την διάρκεια του Α΄Π.Π. είναι το πρώτο σημείο καμπής και εξέλιξης της δραστηριότητας. Γιατί εδώ και για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκαν οι ασφαλισμένες ορεινές διαδρομές (Via ferrata) τόσο εκτεταμένα. Μάλλον αναγκαστικά.

Πριν τον Α΄ Π.Π. είχαν ήδη διανοιχτεί κάποιες ορεινές διαδρομές με σταθερά μέσα ασφάλισης. Με υλικά όμως φθαρτά, όπως σχοινιά, και ελάχιστη χρήση μεταλλικών αγκυρώσεων.

• Στους Δολομίτες, διανοίχτηκε το 1903 το ορεινό μονοπάτι αναρρίχησης στη δυτική κορυφογραμμή της Marmolada, καθώς και το μονοπάτι Possnecker μέχρι την Piz Selva στο Sella Group που ολοκληρώθηκε πριν από αυτό της Marmolada.
• Το 1869 στερεώθηκε ένα σχοινί μεταξύ των κορυφών του Grossglockner και το 1873 επίσης εγκαταστάθηκε σταθερή ασφάλιση στο Zugspitze
• Το 1843 κατασκευάστηκε μια φιξαρισμένη διαδρομή στο Dachstein της Γερμανίας, που περιελάμβανε μια σειρά από βοηθήματα για αναρρίχηση με σιδερένια καρφιά, γάντζους χειρός, σκαλιστά σκαλοπάτια και σχοινιά.

Όλα τα παραπάνω υπήρξαν προάγγελος της Via ferrata όπως την ξέρουμε σήμερα και όπως διαμορφώθηκε από τους δύο παγκοσμίους πολέμους.

Εννοείται ότι και στον Β΄ Π.Π. οι ασφαλισμένες ορεινές διαδρομές έπαιξαν ρόλο στην εξέλιξη του πολέμου αλλά και των Via ferrata. Όχι όμως τόσο έντονα όπως στον Α΄Π.Π. Εκείνη την περίοδο αντικαταστάθηκε πλήρως ότι είχε απομείνει από τον Α΄Π.Π. Ατσάλινα σύρματα, σιδερένιες σκάλες και ακλόνητες αγκυρώσεις αντικατέστησαν τα παλιά φθαρτά σχοινιά και τις ελλιπές αγκυρώσεις. Οι ασφαλισμένοι ορεινοί δρόμοι εξελιχθήκανε για ακόμα μια φορά λόγω του πολέμου.

Από τότε, και στα μεταπολεμικά χρόνια ευημερίας που έζησε η κεντρική Ευρώπη, οι διαδρομές Via ferrata εξοπλίστηκαν καλύτερα, πολλαπλασιάστηκαν και πέρασαν από τα χέρια του πολέμου στην χρήση των αναρριχητών και ορειβατών. Φτάνοντας σήμερα να θεωρείτε μία σημαντική και ασφαλής υπαίθρια τουριστική δραστηριότητα, με όλο και περισσότερους ανθρώπους να την επιλέγουν.

Εξοπλισμός Via ferrata

Επομένως, η Via ferrata είναι η παράλληλη ή η κάθετη κίνηση, σε απόκρημνες πλαγιές ή εκτεθειμένα ορεινά μονοπάτια, όπου χρησιμοποιούνται μόνιμα και σταθερά μέσα ασφάλισης και αγκύρωσης όπως, χαλύβδινα/ατσάλινα σύρματα, σιδερένιες σκάλες και γέφυρες, πλακέτες κ.α. για την ασφαλή προώθηση των πεζοπόρων/ορειβατών/αναρριχητών.

Ο κάθε συμμετέχοντας πρέπει να έχει και να φορά τον προσωπικό του εξοπλισμό, που αποτελείτε από:

• Κράνος
• Αναρριχητική ζώνη
• Λανιέρα Via ferrata
• Γάντια

Όλα τα παραπάνω πρέπει να είναι πιστοποιημένα από διεθνείς οργανισμούς και κατάλληλα μόνο για αυτή την δραστηριότητα.

Υπάρχουν στην Ελλάδα Via ferrata διαδρομές

Ναι υπάρχουν! Η δραστηριότητα της Via Ferrata εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια στην χώρα μας, όπως και ο ορεινός τουρισμός, με αργά βήματα. Στη Ελλάδα υπάρχουν περίπου 5 διαδρομές Via ferrata με τις πιο σημαντικές να βρίσκονται στην Κόνιτσα (εντυπωσιακή η γέφυρα Θιβετιανού τύπου που διασχίζει τον Αώο ποταμό), στην Πάρνηθα και στην Κρήτη στα Αστερούσια όρη.

Βέβαια απέχουμε πολύ από τις εξελιγμένες ορειβατικά χώρες της κεντρικής Ευρώπης, όπου με επίκεντρο της Άλπεις και τους Δολομίτες (άλλωστε θεωρούνται και η Μέκκα των Via ferrata), μπορείτε να βρείτε αρκετές διαδρομές με έντονη ομορφιά και κλιμακούμενης δυσκολίας.
Ενδεικτικά παρακάτω καταγράφουμε πόσες Via ferrata έχουν τέσσερις, τουριστικά και ορειβατικά ανεπτυγμένες χώρες, της κεντρικής Ευρώπης:

• Αυστρία, πάνω από 550.
• Ιταλία, λίγο πάνω από 400 και οι μισές από αυτές εντοπίζονται στους Δολομίτες.
• Γερμανία, περίπου 180. Εύκολης βαθμολογίας με τις περισσότερες να βρίσκονται κοντά στα σύνορα με την Αυστρία.
• Γαλλία, 200 διαδρομές εκ των οποίων οι περισσότερες βρίσκονται στις Γαλλικές Άλπεις.

Πως επιλέγω διαδρομή και ποιος διοργανώνει αυτήν την δραστηριότητα

Όπως και σε όλες τις ορεινές δραστηριότητες, έτσι και στην Via ferrata υπάρχει σύστημα βαθμολόγησης κλιμακούμενης δυσκολίας. Κάθε ανεπτυγμένη ορειβατικά χώρα της κεντρικής Ευρώπης έχει υιοθετήσει το δικό της σύστημα δυσκολίας. Υπάρχει όμως και το διεθνές σύστημα βαθμολόγησης και αυτό έχει, γενικά, ως εξής:

• A-Εύκολο
• B-Εύκολο προς μέτριο
• C-Μέτριο
• D-Μέτριο προς δύσκολο
• E-Δύσκολο

Και όλα τα παραπάνω έχουν να κάνουν με την διαδρομή, το πεδίο και την ασφάλιση.

Via Ferrata μπορεί να δοκιμάσει ο καθένας, αρκεί να μην έχει προβλήματα υψοφοβίας, ιλίγγων και να έχει μία σχετικά καλή φυσική κατάσταση. Επιλέγουμε για αρχή εύκολες διαδρομές που κυριαρχεί η πεζοπορία και όχι τόσο τα αναρριχητικά κομμάτια. Αν κάποιος έχει μια σχετική εμπειρία με αναρρίχηση μπορεί να δοκιμάσει πιο δύσκολες διαδρομές από την αρχή.

Απευθυνθείτε σε ένα γραφείο υπαίθριων τουριστικών δραστηριοτήτων και ρωτήστε λεπτομέρειες για την διαδρομή που έχετε επιλέξει και εξηγήστε τους με ειλικρίνεια πια είναι η φυσική σας κατάσταση και τι εμπειρία έχετε.

Μία ειλικρινής και λεπτομερείς κουβέντα με τον διοργανωτή θα βοηθήσει εσάς να απολαύσετε την δραστηριότητα  με ασφάλεια.
Ακόμα ζητήστε και απαιτήστε από το γραφείο στο οποίο απευθύνεστε τα εξής:

• Ο εξοπλισμός που σας παρέχει να είναι o κατάλληλος για Via ferrata, πιστοποιημένος και ελεγμένος. Ακόμα και αν κάποιο γραφείο παρέχει τον σωστό εξοπλισμό, η παλαιότητα του παίζει σημαντικό ρόλο.
  
• Ο συνοδός ή οι συνοδοί που θα είναι μαζί σας να είναι πιστοποιημένοι συνοδοί Via ferrata ή οδηγός βουνού, με γνώσεις διάσωσης και Α βοηθειών σε μη αστικό περιβάλλον.

Μην αμελήσετε τα παραπάνω γιατί έχουν να κάνουν με την ασφάλεια σας και είναι το πρωτεύων στις υπαίθριες δραστηριότητες.

Καλές αναβάσεις και πάντα με ασφάλεια!

*Πληροφορίες για το παραπάνω άρθρο αντλήθηκαν από την Διεθνή Ομοσπονδία Αναρρίχησης και Ορειβασίας (UIAA).